Macaristan’ın engelliler için devlet tarafından yönetilen en büyük kurumlarından biri, bir insan hakları grubu tarafından hazırlanan şok edici raporun ardından kapatılacak.
Zihinsel Engellilik Savunma Merkezi , Tophaz Özel Bakım Evi sakinlerinin korkunç koşullar altında tutulduklarını açığa çıkardı.
220 yataklı tesisin yetişkin ve çocukların bakımını yapması beklenirken bakım evi sakinlerinin yetersiz beslendiği, yaralandığı ve duvarlarında dışkı olan odalarda tutulduğu tespit edildi.
Raporun ardından, Macaristan İnsan Kaynakları Bakanlığı başkent Budapeşte’nin yaklaşık 30 km kuzeyinde bulunan bakım evini kapatacağını söyledi.
Ancak raporu hazırlayanlar, Tophaz’ın buzdağının sadece görünen bir kısmı olmasından korkuyor.
‘Mobilyaları kemiriyorlar’
Macaristan genelindeki benzer, kapalı kurumlarda en az 20.000 bakıma muhtaç kişi yaşıyor.
Birleşik Krallık ve Macaristan’da yerleşik bir topluluk olan Zihinsel Engellilik Savunma Merkezi’nin kampanyalar direktörü Steven Allen “Pek çok kişinin yara izleri ve açık yaralarıyla birlikte fiziksel olarak çok zayıf durumda olduğunu gördük. Bizim için endişe verici bir diğer husus ise ciddi anlamda yetersiz beslendiğini düşündüğümüz birçok bakım evi sakinine tanık olmaktı. Mesele bakım görevlileri değil. Asıl mesele insanların kendi evlerinde yaşamalarına yardım etmek yerine bu kurumlara yatırım yapan kamu politikasıdır” dedi.
Tophaz’a yapılan birkaç ziyarette Zihinsel Engellilik Savunma Merkezi, giysi parçalarından yapılan kural dışı vücut bağları olduğunu, kilit altındaki çeşitli zihinsel ve fiziksel engeli olan 40 hastaya yalnızca 2 görevlinin baktığını kayıtlara geçirdi.
Rapora göre birçok kişi ileri geri sallanmak, diş gıcırdatmak ve mobilyaları kemirmek gibi bakımdan kaynaklanan belirtiler gösteriyordu.
Bu dehşet verici koşulların tek tanığı yardım kuruluşu da değildi. Eşit Haklar Komisyonu da Ocak ayında kurumda gerçekleştirdiği bir soruşturmada benzer bulgulara ulaştı.
Beata Borza BBC’ye “ Tophaz çok uç bir örnektir. Tabii ki bu kurumları bir an önce kapatsak harika olurdu, ancak oralarda yaşayan bu insanları nereye göndereceğiz? Uzun vadede, bu durum kabul edilemez. Toplumda küçük birimler halinde dönüşüm yaratmak çok uzun zaman alacaktır.” diye belirtti.
2011’de Fidesz hükümeti 2041 yılına kadar devlet elindeki bütün bakım evlerini kapatmak için planlarını hazırladı. 2016’da toplamda 660 hastanın bulunduğu 6 kurum kapatıldı. Bir diğer 38 ev de 2018 yılında 2.500 hastanın topluma geri dönmesiyle kapanacak. 2023’e gelindiğinde ise 3. dalga kapatmalarla yaklaşık 7.500 hasta serbest bırakılmış olacak.
Zihinsel Engellilik Savunma Merkezi raporunun sonucu olarak, İnsan Kaynakları Bakanlığı kapatma sürecinin Tophaz’dan başlayarak hızlanacağını bildirdi.
Çarşamba günü yapılan açıklamada bakanlık Tophaz’ın yöneticisinin görevden alındığını ve hakkında derhal soruşturma açıldığını açıkladı.
İnsan hakları grubu ise bunun yeterli olmadığını söylüyor ve Bakan Zoltan Balog’tan Tophaz sakinlerinin acil tıbbi tedavilerini ve tazminatlarını tartışmak üzere görüşme talep ediyor.
Macaristan sosyal içerme devlet sekreteri Karoly Czibere, bazı devlet kurumlarında problem olduğunu daha önceden kabul etmişti, ama hükümetinin bu konuyla ilgilenmekte olduğunu da söyledi.
BBC’ye konuşan Czibere “Konumu kötü olan bazı kurumlar var, altyapıları çok kötü, yaşam koşulları berbat. Hastaların toplum temelli bir bakıma yönlendirilmesi devletin en önemli önceliğidir ”dedi.
Aynı zamanda Czibere, Zihinsel Engellilik Savunma Merkezi’nin hükümetin bağımsız takibe izin vermediği iddiasını reddettiği gibi AB yapısal fonlarının hastaları ve bakıcıları toplum ve aile temelli bakıma hazırlamada kullanmak yerine ,Tophaz gibi kurumların şartlarının iyileştirilmesine aktarıldığı iddialarını da reddetti.
Büyük yetimhaneler ve engelli kişiler için devlet tarafından yönetilen kurumlar doğu Avrupa’daki Komünist dönemin miraslarıdır.
Fakat komünizmin düşüşünden yaklaşık 30 yıl sonra halk engelli kişileri sokaklarda görmeye alışkın değil ve genellikle de onlara karşı hoşgörüsüz.
Tophaz çalışanları ayda 400€ kazanıyor. Macarlar ve doğu Avrupalılar, kuzey Avrupa’da, İngiltere ve Almanya da dahil, evlerde yaşlı bakımı işlerinde çalışmak için memleketlerinden ayrılıyorlar ve bunun sonucu olarak önemli bir işgücü sıkıntısı var.
Bu yazı, Hayat Sende Derneği için Şule Sancaktutan tarafından aşağıdaki bağlantıdan Türkçe’ye “Gayriresmi resmiden üstündür.” ilkesiyle çevrilmiştir. Yazının orijinal linkline ulaşmak için tıklayınız.
Siz de Hayat Sende’ye bağışta bulunun, koruma altındaki çocuk ve gençlerin hayatlarına umut olun. Bağışlarınız için tıklayın.
